start

Dydaktyka - Chemia

Przedmiot - Chemia jest realizowany na następujących specjalnościach kształcenia w PWSZ Krosno:

1. INŻYNIERIA ŚRODOWISKA

2. MECHANIKA I BUDOWA MASZYN

3. ROLNICTWO

4. BUDOWNICTWO 

Pracownicy, którzy realizują przedmiot:

dr Mikhael Hakim

Przedmiot: CHEMIA DLA STUDENTÓW KIERUNKU - INŻYNIERIA ŚRODOWISKA

Ilość godzin dydaktycznych: 90 (wykłady- 30, ćwiczenia- 30, laboratorium- 30)

Semestr: I.

Forma zaliczenia: zaliczenie po każdym semestrze, egzamin po semestrze II.

                Treści kształcenia

Przegląd podstawowych pojęć i praw chemicznych. Materia. Zjawiska chemiczne i fizyczne. Klasyfikacja ciał. Pierwiastek chemiczny. Atomistyczna teoria budowy materii. Prawo zachowania masy i energii. Masa atomowa i cząsteczkowa. Gramoatom. Gramocząsteczka. Prawo stosunków stałych. Prawo Avogadro. Objętość molowa. Liczba Avogadro. Wartościowość. Kwasy, zasady, sole. Typy reakcji chemicznych, utlenianie i redukcja. Budowa materii a własności materiałów. Planetarny model budowy atomu. Cząsteczki elementarne. Jądro atomowe. Liczba atomowa. Izotopy. Liczby kwantowe. Budowa powłok elektronowych w atomach. Kwantowa teoria energii. Układ okresowy a budowa powłok elektronowych w atomach. Prawo oktetów. Wiązania chemiczne:  jonowe,  kowalencyjne w pierwiastkach (atomowe);  kowalencyjne w związkach (spolaryzowane);  koordynacyjne;  wodorowe;  metaliczne. Siły międzycząsteczkowe. Molekularno-kinetyczna teoria gazów doskonałych i rzeczywistych. Dyfuzja. Stan ciekły. Ściśliwość cieczy. Napięcie powierzchniowe cieczy. Krzepnięcie, parowanie i wrzenie cieczy. Reguła faz Gibbsa. Roztwory, rodzaje i stężenia roztworów. Prawo Raoulta. Ciśnienie osmotyczne. Stan równowagi fizycznej i chemicznej. Wpływ temperatury i ciśnienia na szybkość reakcji chemicznych. Reakcje odwracalne. Równowaga chemiczna. Stała równowagi chemicznej. Kataliza i katalizatory. Zasada przekory. Dysocjacja elektrolityczna. Elektrolity. Stopień dysocjacji. Równowaga w roztworze elektrolitu. Stała dysocjacji. Dysocjacja elektrolityczna wody. pH. Wskaźniki. Hydroliza soli. Iloczyn rozpuszczalności. Związki amfoteryczne. Roztwory buforowe. Chemia wód naturalnych. Twardość wody. Stopnie twardości. Usuwanie twardości wody. Jonity. Permutyty. Stan stały. Rola sił przyciągających i odpychających w tworzeniu się sieci krystalicznej. Struktury krystaliczne i defekty sieci. Metale. Elektrochemia. Powstawanie potencjału elektrycznego na elektrodzie. Ogniwo dwumetaliczne. Szereg napięciowy metali i niemetali. Potencjały normalne. Ogniwo stężeniowe. Potencjometria. Elektroliza. Prawa elektrolizy Faraday’a. Akumulatory elektryczne. Korozja tworzyw metalicznych: a) chemiczna; b) elektrochemiczna; c) naprężeniowa. Makro i mikroogniwo korozyjne. Korozja międzykrystaliczna. Ochrona metali przed korozją. Układy koloidalne. Pojęcia podstawowe. Koloidy liofobowe i liofilowe. Ładunek elektryczny cząsteczek koloidalnych. Elektryczna warstwa podwójna. Potencjał dzeta. Elektroforeza. Potencjał sedymentacji. Potencjał przepływu. Koagulacja koloidów.

Ćwiczenia laboratoryjne

        Typy reakcji chemicznych. Szybkość reakcji chemicznej. Równowaga chemiczna. Dysocjacja elektrolityczna: reakcje jonowe, równowaga w roztworach elektrolitów, elektrochemia, korozja metali. Chemia wód naturalnych. Układy koloidalne..

Konwersatorium

Mol. Równoważniki chemiczne. Podstawowe prawa chemii. Zawartość procentowa izotopy. Stosunki stechiometryczne. Prawa gazowe Szybkość reakcji chemicznej. Struktura elektronowa atomów. Stężenie procentowe roztworów. Prawa równowagi chemicznej Stopień dysocjacji. Równowagi jonowe w roztworach wodnych elektrolitów, Reguła faz Gibbsa

Warunki zaliczenia przedmiotu

Aktywny udział w zajęciach. Zaliczenie przedmiotu na podstawie ocen cząstkowych.

LITERATURA:

1.L. Pajdowski „Chemia ogólna”

2.A. Bielański „Podstawy chemii nieorganicznej”

3.I. Barycka „Podstawy chemii”

4.W. Brzyska „Podstawy chemii”

5.W. Brzyska „Ćwiczenia z chemii ogólnej”

6.Praca zbiorowa pod red.A Rokosza „Ćwiczenia z chemii ogólnej i nieorganicznej”

7.Z.Kalicka „Zbiór zadań z chemii ogólnej dla studentów metalurgii”

8.Praca zbiorowa pod red. A.Śliwy „Obliczenia chemiczne”

9.M.J.Sienko, R.A.Plane „Chemia. Podstawy i własności”

10.A.G.Kulman „Zbiór zadań z chemii ogólnej”

Przedmiot: CHEMIA DLA STUDENTÓW KIERUNKU MECHANIKI I BUDOWY MASZYN

 Ilość godzin dydaktycznych: 60 (wykłady- 30, ćwiczenia- 15, laboratorium- 15)

Semestr: I.

Forma zaliczenia: zaliczenie po każdym semestrze, egzamin po semestrze I.

Cele i zadania przedmiotu

                Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z podstawowymi prawami i pojęciami chemicznymi oraz przygotowanie do samodzielnego rozwiązywania zadań.

Treści programowe

                Przegląd podstawowych pojęć i praw chemicznych. Materia. Zjawiska chemiczne i fizyczne. Klasyfikacja ciał. Pierwiastek chemiczny. Atomistyczna teoria budowy materii. Prawo zachowania masy i energii. Masa atomowa i cząsteczkowa. Gramoatom. Gramocząsteczka. Prawo stosunków stałych. Prawo Avogadro. Objętość molowa. Liczba Avogadro. Wartościowość. Kwasy, zasady, sole. Typy reakcji chemicznych, utlenianie i redukcja. Budowa materii a własności materiałów. Planetarny model budowy atomu. Cząsteczki elementarne. Jądro atomowe. Liczba atomowa. Izotopy. Liczby kwantowe. Budowa powłok elektronowych w atomach. Kwantowa teoria energii. Układ okresowy a budowa powłok elektronowych w atomach. Prawo oktetów. Wiązania chemiczne: a) jonowe, b) kowalencyjne w pierwiastkach (atomowe); c) kowalencyjne w związkach (spolaryzowane); d) koordynacyjne; e) wodorowe; f) metaliczne. Siły międzycząsteczkowe. Molekularno-kinetyczna teoria gazów doskonałych i rzeczywistych. Dyfuzja. Stan ciekły. Ściśliwość cieczy. Napięcie powierzchniowe cieczy. Krzepnięcie, parowanie i wrzenie cieczy. Reguła faz Gibbsa. Roztwory, rodzaje i stężenia roztworów. Prawo Raoulta. Ciśnienie osmotyczne. Stan równowagi fizycznej i chemicznej. Wpływ temperatury i ciśnienia na szybkość reakcji chemicznych. Reakcje odwracalne. Równowaga chemiczna. Stała równowagi chemicznej. Kataliza i katalizatory. Zasada przekory. Dysocjacja elektrolityczna. Elektrolity. Stopień dysocjacji. Równowaga w roztworze elektrolitu. Stała dysocjacji. Dysocjacja elektrolityczna wody. pH. Wskaźniki. Hydroliza soli. Iloczyn rozpuszczalności. Związki amfoteryczne. Roztwory buforowe. Chemia wód naturalnych. Twardość wody. Stopnie twardości. Usuwanie twardości wody. Jonity. Permutyty. Stan stały. Rola sił przyciągających i odpychających w tworzeniu się sieci krystalicznej. Struktury krystaliczne i defekty sieci. Metale. Elektrochemia. Powstawanie potencjału elektrycznego na elektrodzie. Ogniwo dwumetaliczne. Szereg napięciowy metali i niemetali. Potencjały normalne. Ogniwo stężeniowe. Potencjometria. Elektroliza. Prawa elektrolizy Faraday’a. Akumulatory elektryczne. Korozja tworzyw metalicznych: a) chemiczna; b) elektrochemiczna; c) naprężeniowa. Makro i mikroogniwo korozyjne. Korozja międzykrystaliczna. Ochrona metali przed korozją. Układy koloidalne. Pojęcia podstawowe. Koloidy liofobowe i liofilowe. Ładunek elektryczny cząsteczek koloidalnych. Elektryczna warstwa podwójna. Potencjał dzeta. Elektroforeza. Potencjał sedymentacji. Potencjał przepływu. Koagulacja koloidów.

Ćwiczenia laboratoryjne

          Typy reakcji chemicznych. Szybkość reakcji chemicznej. Równowaga chemiczna. Dysocjacja elektrolityczna: reakcje jonowe, równowaga w roztworach elektrolitów, elektrochemia, korozja metali. Chemia wód naturalnych. Układy koloidalne. Zaprawy wiążące. Fizykochemiczne własności gruntów.

Konwersatorium

Mol. Równoważniki chemiczne. Podstawowe prawa chemii. Zawartość procentowa izotopy. Stosunki stechiometryczne. Prawa gazowe Szybkość reakcji chemicznej. Struktura elektronowa atomów. Stężenie procentowe roztworów. Prawa równowagi chemicznej Stopień dysocjacji. Równowagi jonowe w roztworach wodnych elektrolitów

Warunki zaliczenia przedmiotu

Aktywny udział w zajęciach. Zaliczenie przedmiotu na podstawie ocen cząstkowych.

1.L. Pajdowski „Chemia ogólna”

2.A. Bielański „Podstawy chemii nieorganicznej”

3.I. Barycka „Podstawy chemii”

4.W. Brzyska „Podstawy chemii”

5.W. Brzyska „Ćwiczenia z chemii ogólnej”

6.Praca zbiorowa pod red.A Rokosza „Ćwiczenia z chemii ogólnej i nieorganicznej”

7.Z.Kalicka „Zbiór zadań z chemii ogólnej dla studentów metalurgii”

8.Praca zbiorowa pod red. A.Śliwy „Obliczenia chemiczne”

9.M.J.Sienko, R.A.Plane „Chemia. Podstawy i własności”

10.A.G.Kulman „Zbiór zadań z chemii ogólnej”

Przedmiot: CHEMIA DLA STUDENTÓW KIERUNKU ROLNICTWO

 Ilość godzin dydaktycznych: 30 (wykłady- 15, laboratorium- 15)

Semestr: I.

Forma zaliczenia: zaliczenie po każdym semestrze, egzamin po semestrze I.

·               Prowadzący wykłady: dr Mikhael Hakim

·               Prowadzący ćwiczenia: dr Mikhael Hakim

 Cel nauczania

Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z podstawowymi prawami i pojęciami chemicznymi oraz przygotowanie do samodzielnego rozwiązywania zadań.

 Efekty kształcenia

 Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: posługiwania się terminologią i nomenklaturą chemiczną; opisu właściwości pierwiastków i związków chemicznych oraz stanów materii; przedstawiania reakcji chemicznych za pomocą równań; wykonywania obliczeń chemicznych; wykorzystywania podstawowych technik laboratoryjnych; wykonywania analiz jakościowych i ilościowych.

Szczegółowy program wykładów

Forma realizacji i warunki zaliczenia wykładów:

 Zdany egzamin pisemny, pod warunkiem zaliczenia ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych.

 Szczegółowy program ćwiczeń

Forma realizacji i warunki zaliczenia ćwiczeń:

 Zaliczone dwa kolokwia.

      Literatura do przedmiotu

 1.         L. Pajdowski „Chemia ogólna” - PWN, 1985

2.         Bielański „Podstawy chemii nieorganicznej”- PWN, 1987

3.         Barycka „Podstawy chemii” – PWN, 1986

4.         W. Brzyska „Podstawy chemii” – Wydawnictwo UMCS, 1999

5.         W. Brzyska „Ćwiczenia z chemii ogólnej” – Wydawnictwo UMCS, 1997

6.         Praca zbiorowa pod red. A. Rokosza „Ćwiczenia z chemii ogólnej i nieorganicznej” – PWN, 1974

7.         Z. Kalicka „Zbiór zadań z chemii ogólnej dla studentów metalurgii” – Wydawnictwo  AGH, Kraków, 1999

8.         Praca zbiorowa pod red. A. Śliwy „Obliczenia chemiczne” – PWN, 1979

Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujący w pracowni chemii ogólnej.

1)      Pracownia jest otwarta dla studentów w dniach ćwiczeń w godzinach wyznaczonych.

2)      Student może opuścić pracownię wyłącznie za zgodą prowadzącego ćwiczenia, przy czym wychodzenie poza budynek, w którym prowadzone są ćwiczenia, jest zabronione.

3)      Studentom nie wolno podczas ćwiczeń przyjmować wizyt.

4)      Zarówno prowadzący ćwiczenia, jak i studenci obowiązani są wykonywać wszelkie prace i czynności w sposób nie zagrażający bezpieczeństwu i zdrowiu ani osobistemu ani osób uczestniczących w ćwiczeniach:

a) w pracowni obowiązuje praca w fartuchach i okularach ochronnych. W szczególnych przypadkach należy używać rękawic ochronnych.

b) kategorycznie zabronione jest ocenianie substancji chemicznych na podstawie wrażeń smakowych. Nie wolno używać naczyń laboratoryjnych w celach konsumpcyjnych.

c)podczas ogrzewania substancji w probówce należy skierować wylot probówki w stronę bezpieczną z uwzględnieniem bezpieczeństwa osób pracujących w pobliżu.

5)      Do gaszenia pożaru w laboratorium chemicznym służą: woda, koce szklane oraz gaśnice. W przypadku pożaru należy:

a) wyłączyć wszystkie urządzenia elektryczne oraz odciąć dopływ gazu

b) gasić pożar dostępnym sprzętem gaśniczym

c) usunąć materiały łatwopalne.

d) zachować spokój

e) zaalarmować straż pożarną

f) udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym, a w razie konieczności wezwać pogotowie ratunkowe

6)      Do opatrzenia lekkich poparzeń i skaleczeń służą opatrunki i leki z podręcznej apteczki, która znajduje się w laboratorium.

7)      Należy bezwzględnie zachować czystość w miejscu pracy.  W przypadku rozlania cieczy plamę zmyć wodą, a następnie wytrzeć do sucha. Do zlewu nie wolno wrzucać bibuły, sączków, korków, zbitego szkła, zapałek itp., nie wolno wlewać do niego ani stężonych roztworów kwasów i zasad, ani odczynników łatwo palnych. Do tego celu służą specjalne pojemniki.

8)      Nie wolno zbierać i gromadzić na stołach  laboratoryjnych odczynników chemicznych. Wszystkie butelki i słoiki muszą być zaopatrzone w etykiety informujące o ich zawartości.

9)      W przypadku wykonywania czynności, w wyniku których wydzielają się jakiekolwiek substancje trujące, takie jak: H2S, HCN, COCl2, Br2, tlenki azotu, lotne sole rtęci, arsenu itp. należy pracować pod sprawnie działającym wyciągiem w taki sposób, aby twarz była osłonięta szyba.

10)  Ogrzewanie roztworu zawierającego łatwo palne lub łatwo lotne substancje (alkohol, eter, benzen) należy prowadzić na łaźni wodnej z grzejnikiem elektrycznym.

11)  W pracowni chemicznej nie wolno pracować z substancjami łatwo palnymi w pobliżu palących się palników lub innych źródeł ognia.